Τετάρτη 2 Ιουλίου 2014

«Νεανικοί χώροι διασκέδασης»


 
Η πόλη, ο βιωμένος χώρος, διαμορφώνει και διαμορφώνεται από την κοινωνική ζωή των κατοίκων της. Είναι η συλλογή των προσωπικών ιστοριών τους (Simonsen, 2003).

 Η πόλη, δεν είναι ένα «κενό δοχείο» στο οποίο εγκαθίστανται δραστηριότητες και κοινωνικές σχέσεις. Αντίθετα, οι δραστηριότητες και οι σχέσεις διαφοροποιούνται επειδή κατανέμονται με διαφορετικό τρόπο. Δεν εγκαθίστανται σε τυχαία σημεία, διαμορφώνουν το χώρο και την πόλη.

Μέρος της καθημερινότητας αλλά και των δραστηριοτήτων είναι και η διαχείριση του  ελεύθερου χρόνου. Το πως τον διαχειρίζονται τα άτομα και κατ’ επέκταση ποιους χώρους επιλέγουν για τη  διασκέδαση τους  σηματοδοτούνται διαφορετικά για τα δύο φύλα. Στέκια για άντρες, σημεία συνάντησης νέων, χώροι για γυναικείες εκδηλώσεις, τόποι συνύπαρξης και των δύο φύλων.

Οι επιλογές που αφορούν τις δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου και τον τόπο που αυτές συμβαίνουν καθορίζονται από τον τρόπο οργάνωσης της πόλης και των κανονισμών που εμπλέκονται με αυτή, διαμορφώνοντας διαφορετικά είδη περιορισμών και ελέγχου της πρόσβασης στην πόλη. Οι περιορισμοί αυτοί διαφοροποιούνται ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, την κοινωνική τάξη, την εθνότητα κλπ των ατόμων.

Η έννοια του ελεύθερου χρόνου διαμορφώθηκε μέσα από τις ιδεολογίες για τη θηλυκότητα και την αρρενωπότητα, μέσα από τις αντιλήψεις για τους αποδεκτούς ανδρικούς και γυναικείους ρόλους και συμπεριφορές (Green, 1996).

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, οι πόλεις, στον ευρωπαϊκό Βορρά κυρίως, δημιουργήθηκαν με την παραδοχή ότι οι άνδρες είναι αυτοί που ταξίδευαν για εργασία στο κέντρο της πόλης και οι γυναίκες έμεναν στα προάστια, σε γειτονιές - υπνωτήρια, και είχαν την ευθύνη της οικογένειας. Η δομή αυτή απομάκρυνε τις γυναίκες από το κέντρο της πόλης και τους χώρους και τις δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου, και τις συνέδεσε με το χώρο του σπιτιού (Wearing, 1998; Βαΐου, 1994, 2000; Βρυχέα, 2003).

Όμως οι καθημερινές ζωές των νέων ατόμων, ανδρών και γυναικών, δεν εντάσσονται σε αυτό το μοντέλο.

Ο ελεύθερος χρόνος για τα νεαρά άτομα, είναι ο χρόνος που αποφασίζουν τα ίδια να τον διαθέσουν στον εαυτό τους και σύμφωνα με τις ασχολίες που οι ίδιοι /ες επιθυμούν αλλά και την οικονομική συγκυρία.

Η ίδρυση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας είχε ως αποτέλεσμα να φέρει στην πόλη αρκετούς νέους και νέες που στον ελεύθερό τους χρόνο αναζητούσαν και χώρους για διασκέδαση.

Θεωρώ πως η πλειοψηφία των νέων, στον προσωπικό ελεύθερο χρόνο τους, επιλέγει δραστηριότητες χωρίς συγκεκριμένο πρόγραμμα ή ωράριο, που να προσαρμόζονται στην καθημερινότητά τους. Συναντιούνται με φίλους/ες και περνούν μαζί κάποιες ώρες. Από τις πιο δημοφιλείς δραστηριότητες είναι η έξοδος σε χώρους ψυχαγωγίας για ένα καφέ ή ποτό, σινεμά ή θέατρο.

Θα περιοριστώ στους χώρους που διασκεδάζει η νεολαία στην πόλη μας και με βάση την παρατήρηση και τα προσωπικά βιώματα.

Οι ελεύθεροι δημόσιοι χώροι της πόλης μας, η παραλία, τα πάρκα, οι πλατείες και οι πεζόδρομοι είναι χώροι ελεύθερου χρόνου. Χώροι που λειτουργούν ως τόποι συνάντησης ατόμων από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες και διαφορετικές ηλικίες.

Η χρήση αυτή των ελεύθερων χώρων συχνά αναιρείται από την κατάληψη μεγάλου μέρους τους από την επέκταση των χρήσεων αναψυχής. Είναι σύνηθες το θέαμα οι πλατείες, τα πεζοδρόμια και οι πεζόδρομοι να είναι η προέκταση των καταστημάτων, καλυμμένα σε μεγάλο βαθμό από τραπεζοκαθίσματα και αυθαίρετες κατασκευές. Αυτό περισσότερο θα το δούμε στους πεζόδρομους γύρω από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου και στα Παλιά.

Η πρόσβαση στους χώρους αυτούς είναι δυνατή μόνο σε όσους /ες μπορούν να διαθέσουν το αντίστοιχο χρηματικό αντίτιμο. Ως αντικείμενα μαζικής εκμετάλλευσης, οι χώροι ελεύθερου χρόνου διαμορφώνονται από τις ανάγκες της αγοράς, περιορίζοντας τις υπηρεσίες και της υποδομές της πόλης που απευθύνονται στο σύνολο των κατοίκων της.

Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τα καταναλωτικά πρότυπα που συνδέουν τον ελεύθερο χρόνο με την εμπορευματοποίηση του χώρου, ταυτίζει, σε μεγάλο βαθμό, τις δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου στην πόλη με την έξοδο για καφέ, ποτό ή φαγητό.

Αν θέλουμε να κάνουμε μία χαρτογράφηση των τόπων που η νεολαία συχνάζει, θα δούμε πως πέρα από την παραλία του Βόλου που για χρόνια είχε τα σκήπτρα στη διασκέδαση, οι χώροι που συναντούμε νέους είναι: α) Τα μαγαζιά της Ιάσωνος που προσφέρουν γρήγορο φαγητό. β) Τα καφέ της Δημητριάδος που συνεχώς αυξάνονται, ώστε η Δημητριάδος να ονομάζεται και η οδός του «Καφέ». γ) Οι πεζόδρομοι Κουμουνδούρου, Κονταράτου και γενικά η όλη περιοχή γύρω από τον Άγιο Νικόλαο όπου έχει την ονομασία Κολονάκι. δ) Η περιοχή των Παλαιών έχει γίνει στέκι της νεολαίας και ιδιαίτερα των φοιτητών. ε) Τα τσιπουράδικα του Βόλου αποτελούν και για τους νέους/ες πόλο έλξης. στ) Επίσης υπάρχουν και διάσπαρτα στέκια στον υπόλοιπο ιστό της πόλης π.χ Ερμού με Μεταμορφώσεως, απέναντι από την Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη, στον Πολυχώρο του Τσαλαπάτα, αναψυκτήρια-καφετέριες και μπαράκια στις Αλυκές και στον Άναυρο. ζ)Η οικονομική κρίση αναγκάζει πολλούς νέους/ες να επιλέγουν το τοιχίο του παραλιακού πάρκου του Αγίου Κωνσταντίνου, το Κορδόνι (κυματοθραύστη λιμανιού) και την πλατεία Αγίου Νικολάου ως χώρο βόλτας και συνάντησης με τους φίλους.  Με ένα καφέ σε πλαστικό κύπελλο ή  με μια μπύρα στο χέρι οι δημόσιοι αυτοί χώροι γίνονται τόποι διασκέδασης.

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε πως οι χώροι διασκέδασης της νεολαίας οι περισσότεροι βρίσκονται α) στο κέντρο της πόλης και αυτό οφείλεται στην εύκολη προσβασιμότητα και στη γειτνίαση με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. β) Στα Παλιά του Βόλου, περιοχή που βρίσκεται πολύ κοντά στην παραλία και συγκεντρώνει εκείνα τα στοιχεία όπου η μετανεωτερική κοινωνία στηρίζεται στην πολλαπλότητα και στην ανάμειξη των στιλ και των κωδικών, στην πολιτιστική στροφή και στην επανάχρηση των χώρων κτισμάτων με νέες χρήσεις.